Eda Apartmanı İskenderun’un en beğenilen ve en kıymetli binasıydı.
Denize sıfır aradaydı.
Çevresindeki bütün apartmanlar dört katlı olduğu halde yalnızca Eda sekiz katlıydı. Anlatılan o ki, 1980 yılında inşa edilen apartman vakitle kat çıkmış ve imar aflarından da yararlanmıştı. Apartmanda 42 daire vardı.
İskenderun Belediyesi 2013 yılında İskenderun Revizyon İmar Planı’nı onayladı. Bu plana nazaran dört kata kadar imar müsaadesi vardı. Eda Apartmanı direkt etkileniyordu. Zira apartmanın yıkılması halinde dört kat olarak inşa edilebilecekti.
Apartmanın sakinlerinden avukat Nazım Fırat ve Jale Bayındır çifti belediyeye başvurarak, plana itiraz etti. Bayındır çifti, planın sekiz kata nazaran değiştirilmesini istedi.
Belediye reddedince dava açtılar.
O sırada Hatay büyükşehir belediyesi statüsüne kavuştu. Hatay Büyükşehir Belediyesi, 8 Mart 2019 tarihli İskenderun 1/5000’lik imar planını askıya çıkardı.
Bayındır’ların öncülük ettiği apartman sakinleri 29 Nisan 2019 günü bu plana da itiraz etti. Dilekçede, sekiz katın korunabilmesi plana için şu notun eklenmesi talep edildi:
“Gerek imar affı kanunları ve gerekse mevzuata uygun üretimi tamamlanarak ruhsata ve oturma müsaadesine bağlanmış yapıların kat mülkiyetine nazaran fiili kat yüksekliği ve taban alanı korunur.”
Hatay Büyükşehir Belediyesi, “ruhsata ve yapılaşmaya ait kararlar 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı konusu olduğundan” talebi İskenderun’a yönlendirdi.
Apartman sakinleri 19 Şubat 2020’de bir kere daha İskenderun Belediyesi’ne başvurdu.
DEPREM UYARISI
Bu ortada, 31 Ocak 2020’de Elazığ Sivrice’de sarsıntı meydana gelmişti. Zelzele sonrası yerbilimciler Doğu Anadolu Fay Hattı’nın hareketlendiğini ve Hatay’ın da risk altında olduğunu açıklamıştı.
Dilekçede bu risk hatırlatılarak, şöyle denildi:
“İskenderun evvelden 2. derece zelzele bölgesi iken 1. dereceye yükselmiştir. 31 Ocak 2020’de meydana gelen Elazığ zelzelesi sonrasında yetkililer ve zelzele uzmanlarının yaptığı açıklamalarda Doğu Anadolu fay çizgisinin epey hareketlendiği, Maraş-Türkoğlu-Hatay fay çizgisinin son derece riskli hale geldiği, her an bu fay sınırında bir zelzele beklendiği, acil tedbirlerin alınması gerektiğine işaret edildiği dikkate alındığında, itiraz ettiğimiz planın bu haliyle yürürlükte kalması durumunda telafisi imkansız mal ve can kayıplarıyla sonuçlanabileceği de gözden uzak tutulmamalıdır.”
Nazım Fırat Bayındır.
Dilekçede, verilecek kararın Eda’nın yanı sıra kıyının batısında kalan Derya, Kıyı, Yelken ve Saadetler apartmanlarındaki yaklaşık 200 aileyi ilgilendirdiği söz edildi.
Planına şu notun eklenmesi istendi:
“Kentsel dönüşüme giren yapıların yenilenmesi durumunda imar planı şartlarının mevcut yapının toplam inşaat alanından az olması halinde bu alanda imar planı kararlarına bakılmaksızın mevcut yapının imar mevzuatına uygun olarak kazanılmış tüm hakları korunacak biçimde ve inşaat alanını aşmamak kaydıyla yapının yenilenmesine müsaade verilir.”
İddiaya nazaran İskenderun Belediyesi, altı taziye konutu yaptırmaları karşılığında değişikliğe olumlu baktı. Lakin sonradan vazgeçildi.
Üç yıl bu türlü geçti.
Ne belediyeler değişikliğe yanaştı.
Ne de apartman sakinleri dört kata razı oldu.
6 Şubat günü zelzele vurduğunda Eda Apartmanı 18 saniyede yerle bir oldu. Avukat Nazım Fırat ve Jale Bayındır çiftinin ortalarında olduğu 90 kişi hayatını kaybetti. Dilekçede bahsedilen Sahil Apartmanı da yıkıldı ve 75 şahsa mezar oldu. Öteki apartmanlar ise ağır hasar aldı.
İSTANBUL VE İZMİR BELEDİYELERİ YAPTI
Sosyal Haklar Derneği’nin İskenderun Şubesi Lideri Avukat Bülent Akbay, İstanbul ve İzmir büyükşehir belediyelerinin zelzeleye karşı dayanıksız binaların kentsel dönüşümde alanlarının daralması halinde, yapıldıkları yıla ilişkin imar planına ve mevzuatına nazaran birebir kat adedine nazaran inşa edilmeleri istikametinde kararı aldığını vurguluyor.
Eda Apartmanı’na sekiz kat hakkı verilseydi, kentsel dönüşüm kapsamında yenilenecekti. Ve sarsıntıda bir kişi bile hayatını kaybetmeyecekti.
Nazım Fırat Bayındır’ın dilekçesinde göz gezdiriyorum da….
Nazım Fırat ve eşi sarsıntıda can verdi.
Komşuları Münevver hanım da…
Atıf beyefendi de…
Enkazdan sağ çıkan Ayşegül’ü kayıtsız gömmüşler
Adıyaman Mezarlığı’nda 4783 numaralı mezarda yatan isimsiz ve kayıtsız bayan cesedinin kime ilişkin olduğu, zelzeleden yaklaşık iki ay sonra ve tesadüfen tespit edilebildi.
O ceset Ayşegül Karlı’ya aitti.
Otuz yaşındaki Karlı, Adıyaman’da ailesiyle birlikte yaşıyor ve yüksek lisansa devam ediyordu. Zelzeleden evvel Hatay’da üniversitede okuyan kardeşlerinin yanına gelmişti.
Bu sırada Avusturya fizik doktorası yapan 29 yaşındaki kardeşi Yusuf , 5 Şubat’ta, Eskişehir’de bir konferansa katıldı. Konferanstan sonra Hatay’a geçip kardeşlerini gördü. Sonra da ablasıyla otobüse binip Adıyaman’a geçtiler.
İki saat sonra Adıyaman sarsıldı.
Eski Saray Mahallesi Sıhhat Ocağı Caddesi’ndeki beş katlı aile apartmanı yıkıldı. Yusuf Karlı, babasını, amcasını, halasını, eniştesini, ninesini kaybetti. Kendisi, annesi, halası ve kuzenleri sağ kurtuldu. Ayşegül yaralı çıkarıldı.
Yusuf anlatıyor:
“Ablam enkazdan çıkarılırken su istemiş. Su vermişler. Yorgana koymuşlar. Yolda götürürken, ambulansı durdurup almalarını sağlamışlar. Nabzına bakmışlar, yaşıyormuş. Şuurunu kaybetmiş.”
Sonrası yok.
Ailesi, o günden sonra Ayşegül’den haber alamadı. Adıyaman’daki hastane ve morgları gezdiler, ölülere baktılar. Emniyet’e ihbarda bulundular ve ses çıkmadı.
Çanakkale’de bir arkadaşının konutunda kalan ve ayakları kırıldığı için yürüyemeyen Yusuf ise toplumsal medyadan davet yaparak, ablasına ulaşmaya çabaladı.
Yaklaşık iki ay geçti.
Umutlarını kesmişlerdi ki geçen hafta enişteleri aradı. Adıyaman’da mezarlıkta çalışan bir misyonlu, eniştelerine şöyle demişti:
“Biz dinlenmek için orta verdiğimiz sırada defin işlerine yardım eden gönüllüler mezarların yanında gördükleri isimsiz ve kayıtsız bir erkek ve bir bayan cesedini akşam saatleri olduğu için hayvanlar ziyan vermesin diye gömmüşler. Mezarlık görevlilerine nereye gömdüklerini söylemişler.”
İsimsiz bayanı gömüldüğü nokta 4783 numaralı mezardı.
Ancak isimsiz bayanı kimin getirdiği…
Nereden getirildiği meçhuldü.
Karlı’nın annesi Ankara’dan Adıyaman’a gidip pazartesi günü dilekçe verdi. Savcı çok şaşırdı. Mezarlık yetkililerini arayarak, bilgiyi doğrulatınca “Nasıl olur? Neden bizi haberdar etmediniz!” diye öfkelendi.
Salı günü anne ve kızı mezarlığa gitti.
Kolundaki dövmeden, mezardaki bayanın Ayşegül Karlı olduğu saptandı.
Annesi o an bayıldı.
Yusuf Karlı, “Ablamın enkazdan çıkıp oraya nasıl geldiği konusunda kimsenin bilgisi yok” diyor.
Karlı:
“Enkazdan çıkartılıp ambulansa verilen, yüksek lisansını yapan hoşlar hoşu ablam isimsiz ve kayıtsız bir formda gömülmüş. Ablamı kim öldürdü? Enkazdan canlı çıkan ablam gerekli müdahaleler yapılsaydı, hayatta olur muydu? Sen bunların hiçbirini hak etmedin Ayşegül. Otobüsle Adıyaman’a giderken, Nobel’i konuşmuştuk. Nobel mükafatını niçin önemsediğimi, alırsam ne yapacağımı sormuştun. Artık biliyorum, sana getireceğim, getirmezsem namerdim. Söz!”
Ayşegül Karlı’nın ambulansa sağ olarak bindirilip nasıl öldüğü ve bu mezarlığa getirilip toprağa verildiği açıklığa kavuşturulmalı. Sorumluları her kimse katiyen yargılanmalı.
Karlı’nın akıbeti, zelzelede kaybolan binlerce insanımızın isimsiz ve kayıtsız biçimde kimsesizler mezarlıklarını gömülmüş olabileceğini gösteriyor.