Suriyeli, Pakistanlı, Afganistanlı mülteciler Türk vatandaşlığı almak için 400 bin dolarlık bir gayrimenkul almak zorunda. Bu satış sürecinde ise devlet dairelerine uzanan bir rüşvet çarkı başlıyor. Halk TV’den Seyhan Avşar’ın haberine nazaran; ekspertizi, tapu dairesi çalışanlarını, emlakçıyı da içine alan rüşvet sarmalının işleyişini mültecilerin en ağır yaşadığı ilçelerin başındaki Esenyurt’ta bulunan işin içindeki emlakçı anlattı.
“BÜYÜĞÜ İŞVERENE KÜÇÜĞÜ İSE BİZE…”
Z.O. 10 yıldır emlak ofislerinde çalışıyor. Daha evvel pek çok defa emlak ofisi açan fakat başarısız olan Z.O. bir emlak ofisinde satış danışmanı olarak vazife yapıyor. Kendine ilişkin iş yeri açma teşebbüsleri nedeniyle çok borçlandığını belirten Z.O., Esenyurt’un uzun bir müddettir emlakçılar için çok güzel bir çıkar kapısı olduğunu söylüyor. Z.O., “Bizler emlakçıda çalışan çalışanlarız. Maaş almıyoruz. Yalnızca yemek parası alıyoruz. Gerçi minimum fiyat alan arkadaşlarımız da var. Sattığımız ya da kiraya verdiğimiz daire üzerinden işverenimizden kurul alıyoruz. Kurulun büyüğü işverene küçüğü ise bize kalıyor” diyor.
“GÖÇMENLER BİZE EKMEK KAPISI OLDU”
Son yıllarda satış danışmanlığından çok uygun paralar kazandığını belirten Z.O., “Göçmenler bize ekmek kapısı oldu. Hele bir de daire satın alarak vatandaşlık almak isteyen müşteriler olunca bu iş tadından yenmiyor. Gerçi daha evvelden 250 bin doları olanlar vatandaşlık alabiliyordu. Artık ise 400 bin doları olanlar alabiliyor. Bu durum işimizi biraz düşürdü. Fakat tekrar çok şükür düzgün iş yapıyoruz” diye konuşuyor.
“EKSEPRTİZE 600 BİN ÖDEME”
Rüşvet pazarlığını sorduğumuz Z.O., “O durum şöyle. Aslında rüşvet denilebilir mi bilmiyorum. Artık Suriyeli birisi geliyor. Vatandaşlık almak için bir daire baktığını söylüyor. Ona daireler gösteriyoruz. Daire diyelim 3 milyon. Bu basamakta ekspertiz devreye giriyor. Dairenin bedelini 400 bin dolar olarak gösteriyor. Bu yaklaşık 7 milyona denk geliyor. Dairenin fiyatını yüksek gösteren ekspertize 500 bazen 600 bin ödeme yapıyor alıcı. Tapu dairesinde çalışan görevliye bazen 100 bin-200 bin ödeme yapılıyor. Emlakçıya yüzde 25 ödeme yapılıyor. Emlak ofisindeki yabancı lisan bilen tercümanlara ödeme yapılıyor. Bu ödemeler dolar olarak yapılıyor. Lakin ödeme ölçüleri bazen daha az bazen daha çok yapılabiliyor. Bu işten herkes karlı çıkıyor. Göçmen 400 bin dolar ödemeden gayrimenkulü alıyor. Vatandaşlığa başvuruyor. Tabi vatandaşlık işlerinde de kimi tezgahlar dönüyor. Ancak onu pek bilmiyorum” diye anlatıyor.
“VATANDAŞLIK ALMAK İSTEYENLERİN BİRÇOKLARININ MAFYATİK BAĞLARI BULUNUYOR”
C.A. ise üniversite mezunu bir genç. Mesleği öğretmenlik lakin atanamadığı için bir mühlet emlakçıda satış danışmanlığı yapmak zorunda kalmış. Lakin orada da tutunamamış. C.A. yabancı asıllı vatandaşların 400 bin dolar kıymetinde bir gayrimenkul alma sürecini şu sözlerle anlatıyor:
“Gerçek ve satış bedeli 2 ya da 3 milyon olan bir daire ekspertiz tarafından 400 bin dolar olarak gösteriliyor. Bu süreçte emlakçı, tapuda çalışanlar ve bu süreçte yer alan herkes para yiyor. Hissenin büyük kısmını tabi ki ekspertiz yiyor zira riskli bir şey yapıyor. Meskeni alan şahıs bu kadar usulsüzlüğü hiç sesini çıkarmıyor. Nedeni şu; bazen ‘evi alayım da geri boş’ diyor. Lakin temel kıymetli neden bu değil. Vatandaşlık almak isteyenlerin birçoklarının mafyatik alakaları bulunuyor. Kara paralarını Türkiye’de aklıyorlar. Aslında konut umurlarında değil. Ayrıyeten bu vurgun tertibi yalnızca daire satışında değil, yabancıların oturum alma sürecinde de dönüyor. Yıkık dökük daireler yani pahası 75 bin dolar etmeyecek daireler o fiyatta gösteriliyor ve böylece oturum müsaadesi veriliyor. Yeniden bu süreçte birilerinin cebi dolduruluyor.”