StartupCentrum tarafından hazırlanan “Türkiye Startup Ekosistemi Yatırım Raporu”ndan derlenen bilgilere nazaran yılın birinci 6 aylık periyodunda, toplam 254 yatırım cinsinde teşebbüslere 586,8 milyon yatırım yapıldı.
Bu ölçü, 2023’teki toplam yatırım ölçüsünü geride bırakırken, en çok yatırım alan startup, 250 milyon dolarla Getir oldu.
Getir’i, 65 milyon dolarlık yatırımla Colendi ve Intenseye, 50 milyon dolarlık yatırım ile Spyke Games, 45 milyon dolarlık yatırımla Midas, 20 milyon dolar ile ikas, 15 milyon dolar ile Sipay, 10 milyon dolar ile Upstash, 5 milyon dolarlık yatırımla Roamless ve 4 milyon dolarlık yatırımla Getmobil takip etti.
100 MİLYON DOLAR ALTI YATIRIMLAR, TEPE YILLAR OLAN 2021 VE 2022’Yİ YAKALAYABİLİR
Raporda, Türkiye’de yatırımların daha evvel milyar dolar düzeyini aştığı lakin bu fiyatların yüzde 70-80’inin 100 milyon dolar ve üzeri olan mega yatırımlardan kaynaklandığı, bu yılın birinci yarısında ise mega yatırım olarak yalnızca bir yatırım gerçekleştiği belirtildi.
Getir, aldığı yatırım ölçüsüyle mega yatırım alan tek startup olurken, kelam konusu periyottaki yatırımların yaklaşık yüzde 42’sini oluşturdu.
Öte yandan, 6 aylık devirde 100 milyon dolar altındaki yatırımlar toplamı 336 milyon dolara ulaşırken, bu sayı geçen yılın tamamında yapılan 313 milyon dolarlık yatırımı aşmış durumda.
Raporda, 100 milyon dolar altı yatırımlar açısından bakıldığında, bu yılın, tepe yıllar olarak nitelendirilen 2021 ve 2022’yi yakalayabileceği öngörülüyor.
YATIRIMLARDA YAPAY ZEKA VE OYUN ÖNE ÇIKIYOR
Rapora nazaran, yılın birinci yarısında, sayıca en çok yatırım alan bölüm sıhhat ve biyoteknoloji oldu. Lakin bu devirde gerçekleşen toplam 49 yatırımın 40’ı, TÜBİTAK BiGG (1812 Yatırım Tabanlı Girişimcilik Destekleme Programı) kapsamında yapılan yatırımlar olarak öne çıkıyor.
BiGG programının tesirlerinin ayrıştırılması ile daha net bir görünüm sunulacağı kaydedilen raporda, BiGG yatırımları hariç tutulduğunda, yapay zeka ve makine tahsili bölümü 31 yatırımla en faal bölüm haline gelirken, bu kesimi 14 yatırım ile oyun ve onları sırasıyla 11 yatırım ile sürdürülebilirlik ve etraf, 10 yatırım ile fintek dalları izledi.
Yatırım ölçülerine bakıldığında, ulaşım ve lojistik dalı, Getir’in 250 milyon dolarlık yatırımı sayesinde en çok fon toplayan dal oldu. Bu yatırım ölçüsü toplamda 254,6 milyon dolar ile kesimin liderliğini pekiştirdi.
Fintek dalı ise 130,8 milyon dolar ile ikinci sırada yer alırken, yapay zeka ve makine tahsili 94,2 milyon dolar ile üçüncü, blokzincir ve web3 ise 67,5 milyon dolar ile dördüncü sırada bulunuyor.
Özellikle blokzincir teknolojileri dalındaki bu yüksek yatırım ölçüsünün büyük bir kısmı, fintek alanında hizmet veren Colendi’nin aldığı 65 milyon dolarlık yatırımdan kaynaklanıyor.
10-100 MİLYON DOLARLIK YATIRIMLARDA YERLİ YATIRIMCI ORANI YÜZDE 30 OLDU
Rapora nazaran, 2023’te 10-100 milyon dolar ortasındaki yatırımlarda yerli yatırımcı iştirak oranı yüzde 16 iken, bu yılın birinci yarısında bu oran yüzde 30’a yükseldi.
Kuzey Amerika ve Avrupa kıtasından gelen yatırımcıların oranı sabit kalırken, MENA ve Asya’dan bu yatırım aralığında faal bir yatırımcı bulunamadı.
100 milyon doların üzerindeki yatırımlarda, son üç yıl içinde Avrupa merkezli hiçbir yatırımcının iştirak göstermediğine dikkati çekilen raporda, daha düşük dengeli yatırımlarda ise Avrupalı yatırımcıların epeyce etkin olduğu kaydedildi.
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) Türkiye girişimcilik ekosistemindeki ehemmiyetine dikkat çekilen raporda, EBRD’nin geçen üç yılda 10-100 milyon dolar ortasında gerçekleşen 32 yatırımın 6’sına katkıda bulunduğu belirtildi.
TÜRKİYE’DE BİRİNCİ DEFA 29 FARKLI KENT GİRİŞİMCİLİK YATIRIMI ALDI
Raporda, yatırım alan teşebbüslerin merkezlerinin 37 farklı kentte yer aldığı ve bunlardan kimilerinin yurt dışında ABD, İngiltere ve Estonya üzere tanınmış ekosistemlerde konumlandığı bilgisi verildi.
Türkiye’de yer alan teşebbüsler açısından dikkate kıymet bir gelişmeye vurgu yapılan rapora nazaran, birinci sefer 29 farklı kentteki teşebbüsler birebir devirde yatırım almayı başardı.
Raporda, bu artışın Anadolu’daki teşebbüslerin değişimine vurgu yaptığı tabir edildi. Geçen yıl sadece 17 kentteki teşebbüs yatırım alırken, 2024’ün birinci yarısında bu sayı 29’a ulaştı.
Rapora nazaran, yılın birinci yarısında, en az bir bayan kurucu ortağa sahip teşebbüslerin oranı yüzde 30,5 oldu. Buna nazaran, bu teşebbüslerin yarısında sırf bayan kurucular bulunurken, başka yarısında hem bayan hem erkek kurucular yer alıyor.
Önceki yıllarda sadece bayan kuruculara sahip teşebbüslerin oranı yüzde 5-7 ortasında değişirken, 2024’te bu oran yüzde 15’e ulaştı. Bu artışın en önemli nedeni olarak BiGG Fonu’ndan yatırım alan teşebbüsler gösteriliyor. BiGG yatırımı alan 133 teşebbüsün yüzde 21’inde yalnızca bayan kurucular, yüzde 10’unda ise hem bayan hem erkek kurucular bulunuyor.