Azerbaycan’ın başşehri Bakü’den havalanan ve Rusya Federasyonu’na bağlı Çeçenistan Cumhuriyeti’nin başşehri Grozni’ye giden yolcu uçağı, Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında düştü.
67 KİŞİ TAŞIYORDU
Azerbaycan Havayolları’na (AZAL) ilişkin uçakta 62 yolcu ve 5 mürettebat bulunuyordu. Azerbaycan Başsavcılığı Yetkilisi Kenan Zeynalov yaptığı açıklamada, birinci belirlemelere nazaran ikisi çocuk, 32 kişinin kurtulduğunu ve tedavi altına alındığını söyledi. Yaralılardan en az beşinin ağır bakımda olduğu açıklandı. AZAL Basın Sözcüsü Ferid Hüseynov, uçaktaki yolculardan 37’sinin Azerbaycan, 16’sının Rusya, 6’sının Kazakistan, 3’ünün ise Kırgızistan vatandaşı olduğunu açıkladı.
ANBEAN GÖRÜNTÜLENDİ
Brezilyalı Embraer şirketi tarafından üretilen uçağın düştüğü anlar, görgü şahitleri tarafından görüntülendi. Görüntülerde uçağın düşmeden evvel birkaç sefer yükselmeye çalıştığı, sonuçta yüksek süratte ve sağ kanadı aşağıda kalacak formda yere çarparak alev aldığı görülüyor. Kazadan sonra uçağın sağlam kalan kuyruk kısmından yaralı yolcuların kimileri yürüyerek çıkıyor.
GPS’DE SORUN MU VAR
Rus basını, uçağın sis yüzünden olağan rotasından çıkarak Aktau’nun üç kilometre dışındaki bölgeye “acil iniş” yapmak zorunda kaldığını bildirdi. Birinci belirlemelere nazaran uçağın kuş sürüsüne çarptıktan sonra acil iniş kararı aldığı, düşmeden önce Hazar Denizi üzerinde acil durum sinyali gönderdiği kaydedildi. Uçuş takip sitesi FlightRadar24, uçağın “güçlü GPS sıkışmasıyla” karşı karşıya kaldığını, bu sebeple rotasının düzgün takip edilemediğini belirtti. Rusya geçmişte uçakların GPS iletimlerini bozmakla suçlanmıştı.
UÇAK İÇİNDE SON ANLAR
Kazakistan yetkilileri, kazanın nedenini tespit etmek için bir komite kurulduğunu ve soruşturma konusunda Azerbaycan ile işbirliği yapılacağını söyledi. Toplumsal medyada kaza öncesi uçağın içinde çekilen imajlarda yolcuların kelime-i şehadet getirdiği, hostesin ise ‘Her şey yahşi olacak’ diyerek yolcuları kemerlerini bağlamaya çağırdığı duyuluyor.
Bu ortada Embraer E190AR tipi uçağın, 4 gün evvel Bakü – Trabzon seferini yaparken Trabzon Havalimanı’na inişi sırasında pisti pas geçtiği, pilotun ikinci denemesinde inişini tamamladığı ortaya çıktı. Embraer ERJ-190 tipi uçak, kısa ve orta aralıklı rotalarda yaygın olarak kullanılıyor. Çift motorlu tasarlanan uçak, 4 bin 500 kilometreye kadar menzilli uçuş gerçekleştirebiliyor.
Bazı yolcular uçak enkazından yürüyerek çıktı.
UKRAYNA RUSYA’YI SUÇLADI
– Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Kurulu Dezenformasyonla Mücadele Merkezi Başkanı Andrii Kovalenko, uçağın, Rus hava savunma sistemince vurulduğunu ve Grozni’ye inmesine müsaade vermek yerine Kazakistan’a gönderildiğini öne sürdü.
ALİYEV RUSYA ZİYARETİNİ İPTAL ETTİ
KAZA haberinin akabinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, eski Sovyet ülkelerinden oluşan Bağımsız Devletler Topluluğu önderlerinin gayriresmi tepesine katılmak üzere bulunduğu Rusya ziyaretini yarıda keserek Bakü’ye döndü.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’e başsağlığı ve geçmiş olsun dileklerini ilettirken, Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da Rusya lideri Vladimir Putin’in kazada hayatını kaybedenler için Aliyev’e taziyelerini ilettiğini açıkladı. Öte yandan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da X hesabında uçak kazasında hayatını kaybedenler için taziye iletisi yayımladı.
UĞUR CEBECİ
ÇOK BİLİNMEYENLİ KAZA: KUŞ SÜRÜSÜ MÜ TAKAT KAYBI MI
UÇAĞIN pilotlarının tecrübeli ve bu modelde yüksek uçuş saatleri olduğu biliniyor. Bakü’den kalkan ve Grozni seferini yapan Azerbaycan Havayolları uçağının Grozni’yi sis basınca divert etmesi isteniyor. Kazakistan’da Aktau en yakın ve uygun havalimanı olarak bildiriliyor.
DAİRELER ÇİZİYOR
Ancak Hazar denizi üzerindeki uçak bu sırada FlightRadar24 bilgilerine nazaran havada daireler çiziyor. Bunun uçağın rota değişimi için pilotların özel olarak sisteme müdahale için vakit kazanmak hedefiyle yapılmış olması ihtimali de var. Ya da kalktığı Bakü Havalimanına dönüş isteği de sözkonusu olabilir. Bunların dışında fark edilen bir teknik sorunu çözmeye çalıştıkları da düşünülebilir.
KUŞLARA MI ÇARPTI
Netlik kazanmayan çok bilinmeyenli kazada uçağın evvel motorlarına kuşların çarptığı ve iki motorun da durduğu argüman edildi. Uçağın bulunduğu irtifada hangi kuşların olabileceği konusunda bir bilgi yok. İki motor da durabilir mi? Evet bilhassa New York’da Hudson ırmağına muvaffakiyet ile inen uçağın da iki motoru Kanada kazlarının çarpması sonucu durmuştu. Yüksek planör eğitimine yani motorsuz hava aracı hakimiyetine sahip kaptan pilot Chesley Burnett “Sully” Sullenberger suya inişi muvaffakiyet ile gerçekleştirmişti. İri kemikli Kanada Kazları motorların içindeki Blade denilen pervaneleri de parçalamışlardı.
TAKAT KAYBI MI
Ama bu olayda kuş çarpması şimdi kesinleşmese de iki motorun durduğu ve uçağın güçsüz kaldığı ya da havacıların tabiri ile takat kaybı yaşandığı anlaşılıyor. Kokpit grubu bir acil durum bildirimi yapmış ancak nedeni ile ilgili bir bilgi verip vermedikleri bilinmiyor. Motorların elektrik arızası sonucu durmuş olmaları ihtimali de var. Uçağa kazara az yakıt yüklenmiş olması ihtimaline kadar birçok neden incelenecektir.
SIR KARAKUTULARDA
Sonuçta motorlar güç üretmediği için uçak süzülme açısı ile düşmeye başlamış. Bir müddet düzgün süzüldükten sonra burnu süratle aşağı gelmiş. Toprağa kanattan vurmuş. Büyük ihtimalle pilotlar uçağı düz tutabilmek için uğraş harcadılar lakin hava hareketi buna müsaade vermedi. Kanadı kırılan uçak yakıtın patlaması ile alev topuna dönüştü. Sonuçta uçağın kokpit konuşmalarını kaydeden CVR ve teknik hareketlerini işleyen FDR isimli kara kutularının bulunmasından sonra kaza nedeni ile ilgili önemli bulgulara ulaşılacaktır.
ÖNCE KANADI VURDU
Azerbaycan Havayolları’nın Embraer imali E190 uçağı yere vuruncaya kadar alev almadı. Lakin uçak yerle temasını evvel kanattan yaptı. Süratle çarpan kanat kırıldı ve içindeki yakıt patladı. Aslında uçak yakıtı Kerosen bir gazyağı türevidir. Bir kovaya konup içine kibrit çakılıp atıldığında bile sıkıntı tutuşur. Ancak kapalı hacimde bir çarpmada bomba üzere patlar. Bu olayda kanat içindeki yakıt patlamış ve uçak bir anda alev topuna dönmüş. Bu durum uçaktaki can kaybının da artmasına yol açtı. Tekrar de gövdenin parçalanıp süratle kanattan ayrılması sayesinde uçaktan sağ çıkanlar daha doğrusu hiç yara almadan çıkan yolcular da oldu.